Dumangsil, Ang Datu ng Lampung sa Lawa ng Taal
Sri Vijaya Empire
(c. 7AD—1400AD)
Borobudur Temple, a remnant of the Srividaya Empire
Photo from Wikipedia
Ang kaharian ng Srivijaya, isang pangalan na isinalin sa "nagniningning na tagumpay", ay isang polity ng Malay at isang pagkahari sa Hindu-Buddhist trading na pinamumunuan ng mga Maharajah ng Srivijaya. Ang emperyo ay batay sa paligid ng kalakalan, kasama ang mga lokal na hari (dhatus o mga pinuno ng komunidad) na nanunumpa ng katapatan sa gitnang panginoon para sa kapwa kita. Kasama sa lugar ng impluwensya ni Srivijaya ang kalapit na Jambi, sa hilaga ang mga kaharian ng Malay Peninsula: Chitu, Pan-pan, Langkasuka at Kataha, pati na rin sa silangan sa Java, kung saan ang mga ugnayan sa dinastiyang Sailendra at Srivijaya ay ipinahiwatig. Ang parehong dinastiya ng Sailendra ay responsable para sa pagtatayo ng napakalaking Buddhist stupa ng Borobudur sa pagitan ng 780 at 825 AD.
Ang Srivijaya ay isang mahalagang sentro para sa pagpapalawak ng Budismo mula ika-8 hanggang ika-12 siglo AD.
Mahayana Budismo
Ang Srivijaya ay kaharian na nagsasagawa ng Mahayana Buddhism sa Sumatra, Indonesia noong panahon ng siglo 700 AD, isang pilosopiya na pinaghalo ang Hinduism at Budhism na galing sa India kaya maraming mga iskolar at dalubhasa ang tumira at nagpadalubhasa dito na umabot hanggang Thailand at Tsina.
Naging importante din ang kaharian sa pagbantay ng Malacca Strait para sa kalakalan ng dumadaan sa dagat na ito lalo sa pagitan ng India at China. Dahil dito , lalo nang lumakas at pwersa nito at naging pinakamayaman na kaharian.
Sa kasagsagan nito noong ikasiyam at ikasampung siglo, pinalawak ng Srivijaya ang komersyal na pag-ilog mula sa humigit-kumulang na kalahati ng Sumatra at ng Strait of Malacca hanggang sa kanlurang Java at timog Kalimantan, at ang impluwensya nito hanggang sa mga lokasyon sa Malay Peninsula, kasalukuyang araw southern Thailand, silangang Kalimantan, at southern Sulawesi. Ang pangingibabaw nito marahil ay lumitaw sa mga patakaran ng giyera at alyansa na inilapat, marahil sa halip biglang, ng isang lokal na nilalang sa isang bilang ng mga kasosyo sa pakikipagkalakalan at kakumpitensya. Ang proseso ay naisip na kasabay ng bagong mahalagang direktang pakikipagkalakalan sa dagat sa Tsina noong ikaanim na siglo, at sa ikalawang kalahati ng ikapitong siglo ang Srivijaya ay naging isang mayaman at mahalagang kulturang Asyano.
Ang Palembang, ang pangalawang pinakamalaking bayan sa Sumatra pagkatapos ng Medan, ay ang bantog na upuan ng kaharian ng Srivijaya nang higit sa tatlong siglo. Ang lungsod noon ay kilala bilang mayaman na sentro ng kalakalan pati na rin ang sentro para sa mga pag-aaral ng Budismo. Ang mga monghe mula sa Tsina, India at Java ay nagtitipon dito upang malaman at magturo ng mga aralin ni Buddha.
Ang Palembang ay kilala rin sa kasaysayan bilang pinagmulan ng mga Malay na ang mga hari ay pinaniniwalaang bumaba sa lupa sa Gunung Siguntang, hilaga ng Palembang. Ngayon, hindi gaanong makikita mula sa ginintuang edad ni Srivijaya, maliban sa katibayan ng pinong ginto at lugar ang paghabi ng pilak na songket na nagpapatuloy hanggang ngayon, ang pinong lacquerware na ginagawa nito kung saan ang tanyag sa Palembang, at ang mga regal na sayaw at masaganang kasuotan.\
Dapunta Hyanag Sri Jayanasa
Dapunta Hyanag Sri Jayanasa (IAST: Ḍapunta Hiyaṃ Śrī Jayanāśa) was the first Maharaja / Emperor of Srivijaya and thought to be the dynastic founder of Kadatuan Srivijaya. His name was mentioned in the series of Srivijayan inscriptions dated from late 7th century CE dubbed as the "Siddhayatra inscriptions", describing his sacred journey to acquire blessings and also to conquer neighboring areas. He reigned around the turn of late 7th century to early 8th century, more precisely in the period between 671 and 702 CE.
- Wikipedia
Si Dapunta Hyang Sri Jayanasa ay gumawa ng sagradong paglalakbay sa pamamagitan ng bangka kasama ang 20,000 sundalo na patungo sa Matajap at sinakop ang maraming mga lugar na nakapalibot tulad ng Jambi, Palembang, Timog Lampung at isla ng Bangka, at lalo pa siyang nagpunta upang ilunsad ang isang kampanya sa militar laban sa Bhumi Java na nag-ambag sa pagbagsak ng kaharian ng Tarumanagara sa West Java at ang Kalingga sa Central Java. Ang emperyo nakontrol ang Strait of Malacca, ang Sunda Strait, at South China Sea, ang Java Sea at ang dagat ng Karimata Strait.
Nakipag kalakalan at naging kaibigan si Dharmasetu na pinuno ng Sailendras na taga Java. Dahil dito, ay lalong lumaki ang kanyang kalakalan na umabot sa Malacca at Sunda Straits kasama na ang ibang pang parte ngThailand at Cambodia.
Pagbagsak ng Kaharian ng Sri Vijaya
Noong unang bahagi ng ikalabing-isang siglo, ang Srivijaya ay nanghina ng mga dekada ng pakikidigma sa Java at isang nagwawasak na pagkatalo noong 1025 sa kamay ng Chola, isang kapangyarihang pandagat ng Tamil ng Tomog India. Inilunsad ni Chola ang pag-atake sa Srivijaya, sistematikong sinamsam ang mga daungan ng Srivijayan sa kahabaan ng Straits of Malacca, at dinakip pa ang hari ng Srivijayan sa Palembang.
Ang mga dahilan para sa pagbabagong ito ng mga ugnayan sa pagitan ng Srivijaya at ng Cholas ay hindi alam, bagaman ito ay theorized na ang pandarambong ay binubuo ng isang mahalagang bahagi ng Chola pampulitika ekonomiya.
Ang matagumpay na pandarambong ng Srivijaya ay nag iwan ito ng malubhang paghina ng estado na estado na nagmarka ng pagbagsak ng Srivijaya. Nawala ang yaman at prestihiyo nito mula sa pag-atake ng Chola, ang mga lungsod ng daungan ng rehiyon ay nagsimula ng direktang pakikipagkalakalan sa Tsina, na pinawaksi ang eksklusibong impluwensya na pinanghahawakan ng Srivijaya sa kanila.
Patungo sa pagtatapos ng impluwensya ng Srivijaya, ang sentro ng sa power ay nagsimulang mag-magka watak watak na wala ng depensa sa pagsalakay sa kanluran patungo sa Sumatra.
Unti unti na rin pumasok ang karibal na Majapahit Empire ng Silangang Java. Ganon ang Islam na lumakas ang pwersa para magkaroon ng Malacca Sultanate.
Ang mga prinsipe ng Sri Vijaya ay nagkanya kanya na rin na hhumanap ng kanilang mapupuntahan. Isa na si Sri Paramesvara, isang Sri Vijayan prince, na tumakas sa kanyang kaharian upang maiwasan ang pangingibabaw ng mga pinuno ng kahariang Majapahit.
Noong 1402 ni Parameswara ay tumakas sa Temasek (ngayon ay Singapore). Sinasabi ng Sejarah Melayu na si Parameswara ay isang inapo ni Alexander the Great at sinabing lumayag siya sa Temasek upang makatakas sa pag-uusig. Dumating siya sa ilalim ng proteksyon ni Temagi, isang pinuno ng Malay mula sa Patani na hinirang ng hari ng Siam bilang regent ng Temasek. Sa loob ng ilang araw, pinatay ni Parameswara si Temagi at hinirang ang kanyang sarili na regent. Makalipas ang limang taon kailangan niyang umalis sa Temasek, dahil sa mga banta mula sa Siam. Sa panahong ito, isang armada ng Java mula sa Majapahit ang sumalakay sa Temasek.
[Pinagmulan: Wikipedia]
Tumungo sa hilaga si Parameswara upang makahanap ng bagong paninirahan sa bukana ng Bertam River (dating pangalan ng Ilog ng Melaka), at itinatag ang Malacca Sultanate.
Nang maglaon sa pagtatapos ng ika-13 na siglo, ang mga Dhatu o Datu ng Sri Vijayan vassals ng ibat ibang polity ay nagsilikas at humanap ng kanilang bagong magiging pamayanan tulad ang polity ng Pannai, Lampung, Jambi at Palembang.
Kedatuan
Kedatuan (ancient spelling: Kadatuan; Javanese romanization: Kedaton) were historical semi-independent city-states or principalities throughout ancient Maritime Southeast Asia in present-day Indonesia, Malaysia, and the Philippines. In a modern Malay and Indonesian sense, they could be described as kingdoms or polities. The earliest written record mentioning the term kadatuan was the 7th-century Srivijayan Telaga Batu and Kota Kapur inscription.
The term Kadatuan in Old Malay means "the realm of Datu" or "the residence of Datu". Constructed from old Malay stem word Datu with circumfix ke- -an to denote place. It derived from Datu or Datuk, an ancient Austronesian title and position for regional leader or elder that is used throughout Maritime Southeast Asia. It was mentioned in several inscriptions such as 7th century Srivijayan Old Malay Telaga Batu inscription, and 14th century Sundanese Astana Gede inscription.
In wider sense it could refer to the whole principality, on smaller sense however, it could refer to palace where Datu resides. The Kota Kapur inscription mentioned "manraksa yan kadatuan çrivijaya" (to protect the Kadatuan of Srivijaya), thus Srivijaya is described as a kadatuan. In Srivijayan perspective, the realm of the Kadatuan Srivijaya was described consists of several wanua (settlements) each led by a datu (datuk), which means community leader or elder. All of this realm are under control of central kadatuan which also led by a datu. The highest datu in Srivijaya was Dapunta Hyang.
Kedatuan is known and widely spread in the Malay-speaking region, including the east coast of Sumatra, the Minangkabau lands, the Malay peninsula, the Borneo coast and the Filipino archipelago. In Javanese, the term Ratu is used instead of Datu, thus in Java Karaton, Keraton or Kraton is used instead of Kedaton to describe the residence of regional leader. The term is also known in Java as Kedaton, the meaning however, has shifted to architectural term to refer to the inner compound of the living quarter inside keraton (palace) complex. For example, there is the Kedaton complex within the central part of Keraton Surakarta palace in Central Java.
Political relations
Smaller Kedatuan were often become subordinate to more powerful neighboring Kedatuan, which in turn were subordinate to the central king (Maharaja). The more powerful Kedatuan, sometimes grew to become powerful kingdoms, and occasionally tried to liberate themselves from their suzerain and sometimes enjoyed times of independence, and in turn might subjugate neighboring Kedatuan. Kedatuan, large and small often shifted allegiance, or paid tribute to more than one powerful neighbor.
Some Kedatuan, such as Srivijaya, rose to become empires. It is suggested that during its early formation, Srivijaya was a collection or some kind of federation consisting of several kadatuans (local principalities), all swearing allegiance to the central ruling Kadatuan ruled by Srivijayan Maharaja.
—- Wikipedia
---------------------------------------------------
Maragtas , ang Alamat ng Sampung Datus circa. 1300
Datu Puti
Datu Bangkaya
Datu Dumangsil
Datu Panduhinog
Ang Maragtas ay isang akda ni Pedro Alcantara Monteclaro na may orihinal na pamagat na Maragtás kon (historia) sg pulô nga Panay kutub sg iya una nga pamuluyö tubtub sg pag-abut sg mga taga Borneo nga amó ang ginhalinan sg mga bisayâ kag sg pag-abut sg mga Katsilâ ("Kasaysayan ng Panay magmula sa mga unang mga nanirahan at ang mga mandarayuhan ng Borneo, na ninuno nila, hanggang sa pagdating ng mga Kastila"); na sa Ingles ay History of Panay from the first inhabitants and the Bornean immigrants, from which they descended, to the arrival of the Spaniards. Ang akda ay nakasulat sa pinaghalong mga wikang Hiligaynon at Kinaray-a ng Iloilo noong 1907. Isa itong orihinal na akda na ibinatay ng may-akda sa mga napagkunang nakasulat at sinambit.
Ayon sa mga lokal na alamat ng oral at ang librong pinamagatang Maragtas, noong unang bahagi ng 13th siglo, sampung datus ng Borneo (Sumakwel, Bangkaya, Paliburong, Panduhinog, Dumangsil, Dumaluglog, Dumangsol, Balensusa, Lubay, Datu Puti ) at ang kanilang mga tagasunod ay tumakas sa dagat sa kanilang mga baranggay at naglayag pa hilaga upang tumakas mula sa mapang-api na pamamahala ng kanilang pinakamahalagang pinuno na si (Rajah Makatunaw ? ..walang tala tungkol dito tungkol sa history at kwento ng Chola Dynasty ), sa oras ng pagkawasak ng Emperyo ng Srivijayan.
Nang huli ay nakarating sila sa isla ng Panay at kaagad na nanirahan sa Antique, na lumilikha ng isang kasunduang pangkalakalan kasama ang bayani ng Ati na nagngangalang Marikudo, at ang asawang si Maniwantiwan, kung saan nais nilang bilhin ang lupa. Isang ginintuang salakot at mahabang kuwintas na perlas (tinatawag na Manangyad) ang ibinigay bilang kapalit ng kapatagan ng Panay. Ang Atis ay lumipat sa mga bundok, habang ang mga bagong dating ay sinakop ang mga baybayin. Ang Datu Bangkaya ay nagtatag ng isang pamayanan sa Madyanos, habang ang Datu Paiburog ay nagtatag ng kanyang nayon sa Irong-irong (Na ngayon ay lungsod ng Iloilo) habang si Datu Sumakwel at ang kanyang mga tao ay tumawid sa Madja-bilang bulubundukin hanggang sa Hamtik at itinatag ang kanilang nayon sa Malandong . Iniwan ni Datu Puti ang iba pa para sa paggalugad sa hilaga matapos masiguro ang kaligtasan ng kanyang bayan. Itinalaga niya si Datu Sumakwel, bilang pinakamatanda, bilang pinuno-pinuno ng Panay bago siya umalis.
Pannai Kingdom Sumatra
Ang Kaharian ng Pannai sa Sumatra ay isang kadatuan na kaalyado sa ilalim ng emperyo-mandala ng Sri Vijaya na nagtatanggol sa Strait of Malacca. Itinaboy ng maliit na kaharian ang anumang walang lisensyang mga navy ng Tsino, India o Arab na madalas na nakikipaglaban o nagpirata sa mga daanan ng Malacca
Ang pagsalakay ng Chola sa Srivijaya, kung saan sa isang sorpresang pag-atake mula sa likuran ay nagpahina ng pwersa para matalo ng mga mananakop ang estado ng Pannai
Ang mga nakaligtas na sundalong mandirigma, mga pamilya at mga dalubhasa iskolar kasama na mga mahalika ay tumakas sa ibang mga isla ng Borneo hanggang makarating sa kaharian ng mga Ati na si Marikudo.
Lampung Kingdom Syumatra
Ang isa pang kaalyado ng Sri Vijaya Kingdom ay ang Kedatuan ng Lampung na isa rin mga magigiting na mandirigma na magkakasama rin sa mga nanghimagsik laban sa pnanakop ng mga Tamil ng Maharajah Rajendra ng Chola sa emperyo ng Sri Vijaya sa Palembang, Sumatra.
Ang Datu ng Lampung ay isa rin sa mga sampung Datu na umalis ng kanyang kedatuan at sumama sa grupo ni Datu Puti na naglakbay patungong Panay.
Mula sa Panai Sumatra, ang sampung Datu sa kaharian ng Sri Vijaya kasama ang kanilang mga pamilya, dalubhasa, mandirigma at buong kedatuan ay naglakbay gamit ang kanilang malalaking bangka at nakarating sa tribu ni Markikudo at napagkasunduan na bilihin ang ilang parte ng isla na tinawag nila itong Panay.
Ito ay ayon sa alamat ng 10 Datu na sinulat na libro ni Pedro Alcantara Monteclaro, “ Maragtas “ kon (historia) sg pulô nga Panay kutub sg iya una nga pamuluyö tubtub sg pag-abut sg mga taga Borneo nga amó ang ginhalinan sg mga bisayâ kag sg pag-abut sg mga Katsilâ
Ang Panay ay ang ikaanim na pinakamalaki at pang-apat na pinaka-may populasyon na isla sa Pilipinas, Ang Panay ay binubuo ng 4.4 porsyento ng buong populasyon ng bansa.
Nahahati ito sa apat na lalawigan: Aklan, Antique, Capiz at Iloilo, lahat sa Rehiyon ng Western Visayas. Malapit lamang sa kalagitnaan ng timog-silangan na baybayin ay matatagpuan ang isla-lalawigan ng Guimaras.
Matatagpuan ito sa timog-silangan ng isla ng Mindoro at hilagang-kanluran ng Negros sa kabila ng Guimaras Strait. Sa hilaga at hilagang-silangan ay ang Dagat Sibuyan, Jintotolo Channel at ang mga isla-lalawigan ng Romblon at Masbate; sa kanluran at timog-kanluran ay ang Dagat Sulu at ang kapuluan ng Palawan at sa timog ay ang Panay Gulf.
Ang Panay ay ang nag-iisang pangunahing isla sa Visayas na ang mga lalawigan ay hindi nagtataglay ng pangalan ng kanilang isla.
https://en.wikipedia.org/wiki/Panay
-------------------------------------------------------------\
Ang Paglipat ni Datu Dumangsil at Datu Balensusa kssama si Datu Puti sa Lawa ng Taal
Ayon sa alamat, nilisan nina Datu Puti, Datu Dumangsil at Datu Balensusa ang isla na tinawag na Panay biglang pagsunod sa kanilang lugal sa Sumatra na Kedatuan ng Panai o Pannai na dating estado sa ilalim ng Srivijaya Empire.
Ginalugad nila ang hilaga at nadaanan ang bayan ng Mai tawag sa Mindoro na tinitirahan ng mga katutubong Mangyan kaya patuloy silang naglakbay hanggang marating ang lawa ng Taal. Si Datu Balensusa at kanyang kedatuan ay tumira sa dalampasigan ng dagat na tinawag na Balayan samantalang si Datu Dumamangsil ay tumira malapit sa bundok ng Makulot.
Si Datu Puti, ayo sa alamat, ay bumalik sa bayan na kaniyang pinagmulan.
Lampung , Pinagkurusan, Alitagtag, Batangas
Isang lugal pagka ahon sa lawa ng Taal malapit sa bundok Makulot ay tinaatawag na Lampung. Walang makapagsabi kung saan nanggaling ang salita na iyon. Kapag tinanong kung ano ibig sabihin noon ay wala makasagot. Karamihan ang sabi “ Ala e nakagisnan ko na yan kahit ninuno natin ay wala din masabi kung ano yan basta Lampung yan na igiban ng tubig ang bal-on”.
Isa lang ang ibig sabihin. Tinawag ni Datu Sunmangsil ang lugal na ito na Lampung bilang pala-ala sa lugal na kanilang pinanggalingan sa Lampung, Sumatra.
At dito na dumami ang aming angkan na tinawag na Batangenyo ayon naman sa puno na batang o batangan ng bahay.
Mt. Maculot view from Alitagtag
By Lawrence Ruiz - Own work, CC BY-SA 4.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74233503
By Ramon FVelasquez - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26789987
Lampung, Pinagkurusan, Alitagtag, Batangas
Ang lampung ay isang lugar sa Pinakurusan, Alitagtag malapit sa Mt Maculot sa Cuenca na iniigaban ng tubig noong una pang panahon na wala pang patubig ang bayan. Ito ay pagkaahon sa Lawa ng Taal na noong panahon ay madawag at gubat na masukal pa.
Marami ang hindi alam kung saan nanggaling ang salitang Lampung, Hindi ito ngalan ng puno o hayop at wala rin alamat na nakasulat tungkol dito Ang sagot lagi nakagisnan na nila ang Lampung.
(Salamat kay Carmencita Coronel Jimlok sa pagkuha niya ng mga larawan sa Lampung , April 4, 2021)
Sources:
https://tl.wikipedia.org/wiki/Srivijaya
http://alagaw.dict.gov.ph/~s2govantiqueph/historical-background/
http://factsanddetails.com/indonesia/History_and_Religion/sub6_1a/entry-3940.html#chapter-3
https://thesiamsociety.org/wp-content/uploads/1976/03/JSS_064_2l_ChandChirayuRajani_ReviewArticleBackgroundToSriVijayaV.pdf
https://thesiamsociety.org/wp-content/uploads/1976/03/JSS_064_2l_ChandChirayuRajani_ReviewArticleBackgroundToSriVijayaV.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Chola_dynasty
https://en.wikipedia.org/wiki/Shailendra_dynasty
http://www.philippinestudies.net/files/journals/1/articles/890/public/890-3805-1-PB.pdf
https://www.thoughtco.com/the-srivijaya-empire-195524
https://www.thoughtco.com/the-chola-empire-195485
https://www.miagao.gov.ph/tourism/col-pedro-alcantara-nacionales-monteclaro/
https://en.wikipedia.org/wiki/Maragtas
https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015034052020&view=1up&seq=1
https://www.worldcat.org/title/maragtas-the-story-of-the-life-experienced-by-the-datus-of-borneo-and-their-purchase-of-the-island-from-king-marikudo-who-was-king-of-the-negritos-in-the-year-1520/oclc/68912170
----------------------------------------------------------
Komento:
Kung tama ang aking hinala na ang pagkakahintulad ng Lampung na ito sa Pinagkurusan, Alitagtag, Batangas at sa Lampung, Sumatra, Indonesia ay iisa , ito ay may kahulugan na si Datu Dumangsil nga ang siyang aming kanunu-nunoan sa Cuenca at Alitagtag na pinagnmulan ng aming angkan.
Ang Diwata (devata sa Sanskrit) ng Lampung ang siyang saksi ng mga nagdaang panahon at siyang magbibigay ng pahiwatig sa mga darating pang henerasyon.
----
Om Savitre Namah!
May Akda
Gabriel Comia, Jr. ay isang astrologer, blogger at mananaliksik ng mistisismo ayon sa kanyang paniniwala at
pagmamasid. Isa siyang Civil Engineer at may ari ng isang construction company. Miyembro siya ng masonerya
sa Pilipinas at sa Amerika. Miyembro din siya ng Rosicrucian SRICF at SIR+C.
Comments
Post a Comment